«Lydian»-ը հանքային աղբյուրների վրա ազդեցության բացակայության ապացույցներ չի ներկայացրել. փորձագետներ
Ամուլսարի ոսկու հանքավայրի մշակման փաստաթղթերը, չնայած մանրակրկիտ ձևակերպմանը, ապացույցներ չեն պարունակում Ջերմուկի հանքային ջրերի, Ամուլսարի գոտում հանքային ջրերի, դրանց հետ կապված Սպանդարյան-Կեչուտ թունելի, Կեչուտ ջրամբարի և Սևանա լճի վրա ազդեցության բացակայության մասին: Այս մասին հունիսի 12-ին լրագրողների հետ հանդիպման ժամանակ ասաց Հայաստանի ԳԱԱ Նալբանդյանի անվան Քիմիական ֆիզիկայի ինստիտուտի ավագ գիտաշխատող, ջրային էկոհամակարգերի մասնագետ Սեյրան Մինասյանը: Փոխանցում է news.am-ը։
Նրա խոսքով՝ «Lydian» ընկերությունը և Բնապահպանության նախարարության բարձրաստիճան պաշտոնյաները ընդունել են այս փաստը, սակայն ոչ մի քայլ չեն նախաձեռնել: Ըստ որում՝ «Lydian» ընկերությունը հայտարարում է հետազոտություն անցկացնելու և դրա արդյունքները տրամադրելու պատրաստակամության մասին, իսկ Բնապահպանության նախարարությունը պնդում է իբր «ամեն ինչ ապացուցված է, և ամեն ինչ նորմալ է»: «Ստեղծված իրավիճակի անմիջական մեղքն ընկած է Բնապահպանության նախարարության վրա, որը գործով կատարում է լեռնահանքային ընկերությունների իրավապաշտպանի և շրջակա միջավայրի աղտոտման թույլտվություն տրամադրողի գործառույթներ: Բնապահպան պաշտոնյաները զուրկ են պետական մտածողությունից»,- ասաց Մինասյանը:
Նա նշեց, որ հանքի մշակման թույլտվությունը և ջրերի կառավարման ծրագիրը պետք է համաձայնեցված լինեն, սակայն փաստաթղթերն ընդունվել են առանձին, ինչը վկայում է իրավասու պետական մարմինների անգործության մասին:
«Ցավոք, նման իրավիճակը շարունակվում է մինչ օրս, Բնապահպանության նախարարության աշխատակիցները իրենց աշխատանքի ոճը չեն փոխում: Համակարգում բարեփոխումներ են պահանջվում, իսկ այնտեղ փոխվել է ընդամենը 1,5 մարդ: Գերատեսչության ոչ ադեկվատ գործունեությանը նպաստում է հենց բնապահպանական օրենսդրությունը, որը մեծ թվով բացթողումներ ունի: Փաստորեն, Բնապահպանության նախարարությունն անցկացնում է հակաբնապահպան քաղաքականություն», - պարզաբանեց գիտաշխատողը:
Փորձագետը շեշտեց, որ բնապահպանական խնդիրներ առաջանում են Հայաստանի տարածքում անխտիր բոլոր հանքերի մշակման ժամանակ, լեռնահանքային ընկերությունները շրջակա միջավայրն աղտոտում են անարգել ու անխնա, ինչի մասին է վկայում այն փաստը, որ 2012թ․-ին Հայաստանի մակերևութային ջրերի աղտոտվածությունը կազմում էր 17 տոկոս, իսկ 2017թ․-ին արդեն անցել է 30 տոկոսից՝ գործնականում 2 անգամ մեծանալով:
Նա օրենսդրական խնդիրներին դասեց այն փաստը, որ լեռնահանքային ընկերությունների համար պարտադիր չէ Բնապահպանության նախարարությանը և հանրությանը ներկայացնել հանքավայրի շահագործման նախագիծը, այն պարունակվում է միայն պայմանագրում, որը կնքվում է Էներգետիկ ենթակառուցվածքների և բնական պաշարների նախարարության հետ: Այսպիսով, Բնապահպանության նախարարությունը ընկերության բնապահպանական ծրագիրը գնահատում է չծանոթանալով, թե այն ինչի հիման վրա է կազմվել: Հետևաբար՝ խնդիրը նաև Էներգետիկ ենթակառուցվածքների և բնական պաշարների նախարարության աշխատանքի մեջ է: Դե, իհարկե, զերծ չեն մնացել նաև կոռուպցիոն սխեմաներից:
«Civil Voice»-ի մեկ այլ փորձագետ, բնապահպան Սիլվա Ադամյանն, իր հերթին, նշեց, որ երկրի օրենսդրությունն արգելում է Ամուլսարի գոտում լեռնահանքային արդյունահանման գործունեությունը, քանի որ այստեղ բնակվում են Կարմիր գրքի մեջ մտած շատ տեսակներ, ինչպես նաև հազվագյուտ բույսեր են աճում: Դրանից զատ, Ջերմուկն ազգային արժեք է:
«Հիմա արդեն հանրությունը եւ տեղի բնակիչները հանդես են գալիս Ամուլսարի հանքավայրի մշակման դեմ, «Lydian» ընկերությունը, վտանգը զգալով, ակտիվիստների և բնապահպանների դեմ ֆեյսբուքյան արշավ է սկսել», - ասաց Ադամյանը:
Նրա խոսքով՝ «Lydian international» ընկերությունը նույն պատճառներով մտադիր է դիմել Լոնդոնի միջազգային արբիտրաժային դատարան՝ հայտարարելով, թե Հայաստանում չի կարող աշխատել, և նրանից 2 մլրդ դոլարի փոխհատուցում է պահանջում:
Երևանի պետական համալսարանի տարածաշրջանային երկրաբանության, քարաբանության և հանքանյութերի ամբիոնի վարիչ Շահեն Խաչատրյանն, իր հերթին, նշեց, որ Ամուլսարին կից տարածքներում մեծ թվով սողանքներ կան, ինչի մասին չի հիշատակվում Ամուլսարի ծրագրում:
«Հանքավայրում պայթյուններից հետո այս սողանքները կակտիվանան և կհանգեցնեն Սպանդարյան-Կեչուտ թունելի ավերմանը», - շեշտեց նա: